Het nieuwste nummer van Scape-magazine - Nightscapes - is een ode aan donkerte. En dat is zoals redacteur Harry Harsema in zijn voorwoord schrijft, meer dan alleen maar de magie van stilte en sterrenhemel. Er is ‘de harde realiteit van verlichting die schade toebrengt aan insecten, dieren en het ecologische systeem dat daarmee samenhangt; schade aan de cyclus van dag en nacht. En dat treft niet alleen dieren, maar ook mensen.’ Scape-magazine duikt erin en onderzoekt hoe ontwerpers bijdragen aan een andere positie en betekenis van licht, ten faveure van donkerte. Ontwerpers wereldwijd. Waaronder Perry Maas, ruimtelijk ontwerper bij Strootman Landschapsarchitecten. Hij belicht zijn manier van werken.

‘Tijdens mijn studie Man & Public Space aan de Design Academy Eindhoven ontdekte ik kunstlicht als een interessant ontwerpingrediënt en hulpmiddel. Het is eenvoudig en tegelijkertijd magisch; je kunt het in- of uitschakelen zonder een spoor achter te laten. Als designprofessional voeg ik betekenis toe aan verlichting. In een stedelijke omgeving elimineer ik zoveel mogelijk. Vergelijk het maar met het werken van een beeldhouwer met een beitel. In een landelijke of niet-verstedelijkte omgeving – wanneer ik start met een leger canvas -, voeg ik laag op laag toe en probeer ik combinaties uit. Het lijkt dan meer op koken.

Als ontwerper van openbare ruimte en landschap begin ik met het analyseren van de context, het bestaande landschap, de architectonische elementen en de aanwezige verlichting. De geschiedenis van de plek en de couleur locale zijn relevant; beide onthullen verhalen die kunnen leiden tot interessante uitgangspunten voor een verlichtingsconcept. Inspiratie is overal - behalve in het onderwerp zelf. Mijn ontwerpen worden beïnvloed door muziek, ambachten en de natuur, het breken van licht op water, zonnestralen gefilterd door bewegend gebladerte, of het glinsterende licht dat weerkaatst op een gepolijst rotsoppervlak. Licht wordt alleen door het oog waargenomen als het onderweg stuit op een  materiaal. En de natuur biedt onbeperkte variaties in kleuren, texturen en vormen die bepalend zijn voor de manier waarop we licht ervaren.

Naast mensgerichte verlichting is er ook verlichting die het belang van de natuur als uitgangspunt neemt. Het toenemende bewustzijn van de achteruitgang van de biodiversiteit en onze natuurlijke omgeving in het algemeen versnelt innovatie op dit gebied van verlichtingsontwerp en -toepassingen. Ik verwerk ecologie en biodiversiteit steeds vaker als thema in mijn lichtplannen, omdat het relevant en verrijkend is.  

'Er valt nog een wereld te winnen bij het goed managen van licht en er valt nog altijd veel te ontdekken. Dat prikkelt de nieuwsgierigheid'

Op dit moment werkt Strootman Landschapsarchitecten aan de transitie van het Hembrugterrein in Zaandam, een voormalige militaire munitiefabriek die nu een oase van rust is, maar transformeert naar een levendig woon- en werkgebied. Het industrieel erfgoed is omgeven door groen en waterwegen. De openbare ruimte ontwerpen we in samenhang met de architectuur van de gebouwen. Er leeft een diversiteit aan vogels, insecten en vleermuizen in Hembrug. Voor deze laatste groep geldt: hoe minder kunstlicht, hoe beter het is. Maar ook voor mensen moet Hembrug een aangename omgeving zijn. Daarom is enig kunstlicht onmisbaar. Ik streef ernaar een veilig en prettig verlichtingsplan te ontwerpen met minder licht. Er zullen lage montagehoogtes, lage lichtintensiteit, lage kleurtemperatuur en strategisch geplaatste verlichtingsarmaturen worden geïnstalleerd. We zullen dit op zo’n manier doen dat het unieke karakter behouden blijft, maar het voor zowel bewoners als dieren goede condities schept.'

Scape-magazine is te bestellen via uitgeverijblauwdruk.nl